Ảnh minh họa.
Trong những thập kỷ gần đây, chúng ta đã chứng kiến một thời kỳ phục hưng công nghệ phi thường, thời điểm mà những đổi mới kỹ thuật số không chỉ định hình lại các ngành công nghiệp và cấu trúc xã hội mà còn thay đổi chính bản chất tồn tại của con người.
Tốc độ đổi mới công nghệ không có dấu hiệu chậm lại và năm 2024 hứa hẹn sẽ là một năm có nhiều đột phá hơn nữa. Điều khiến cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư (CMCN 4.0) trở nên khác biệt so với các cuộc cách mạng công nghiệp trước đó là sự hội tụ và tương tác giữa nhiều xu hướng công nghệ cùng một lúc.
Việc tiếp cận và thích ứng nhanh với những xu hướng công nghệ này sẽ giúp các doanh nghiệp định vị phát triển và tạo ra lợi thế cạnh tranh trong tương lai.
Sau đây chúng ta cùng tìm hiểu 10 xu hướng công nghệ sẵn sàng định hình lại thế giới và tác động đến cuộc sống của chúng ta theo những cách khác nhau vào năm 2024.
1. Công nghệ 5G tiếp tục phát triển mạnh mẽ
5G là thế hệ di động mới nhất đang được nhiều quốc gia trên thế giới triển khai thương mại. Theo số liệu công bố tháng 10/2023 của Hiệp hội các nhà cung cấp di động toàn cầu (GSA) cho thấy, sau hơn 4 năm kể từ khi Hàn Quốc triển khai mạng 5G thương mại đầu tiên trên thế giới vào tháng 4 năm 2019, đến nay trên toàn cầu đã có 292 mạng 5G thương mại và 578 nhà khai thác di động đang đầu tư vào mạng 5G.
So với các thế hệ mạng 4G, 3G và 2G thì 5G sẽ cung cấp cho người dùng các trải nghiệm hoàn toàn mới như trải nghiệm chơi trò chơi thực tế ảo, tập thể thao cùng huấn luyện viên ảo, tham quan bảo tàng nghệ thuật ảo... Với tốc độ tối đa lý tưởng nhanh hơn gấp 100 lần 4G, mạng 5G được kỳ vọng sẽ mang đến cho người dùng trải nghiệm học tập, mua sắm và làm việc trực tuyến nhanh nhất.
Đến năm 2024, mạng 5G sẽ trở nên phổ biến ở nhiều quốc gia trên thế giới, trở thành một tiêu chuẩn thông tin di động mới, cung cấp cho người dùng tốc độ dữ liệu cực nhanh và độ trễ cực thấp. Nhưng xu hướng này không dừng lại ở đó, các nghiên cứu về công nghệ di động thế hệ tiếp theo (6G) sẽ được thúc đẩy một cách mạnh mẽ bởi các công ty công nghệ hàng đầu trên thế giới, tạo tiền đề cho việc phát triển và thương mại hóa thế hệ di động tiên tiến sau 5G.
2. Trí tuệ nhân tạo sẽ xâm nhập vào mọi lĩnh vực
Trí tuệ nhân tạo (AI) không chỉ là một xu hướng công nghệ mà còn được cho là sự đổi mới công nghệ quan trọng nhất trong thế kỷ của chúng ta. AI nói chung và các công nghệ như học máy (Machine Learning), học sâu (Deep Learning), mạng lưới thần kinh, AI tạo sinh nói riêng đang tạo ra các hệ thống có thể tự học, thích ứng và có khả năng hoạt động.
Kết hợp với các nền tảng, nền kinh tế dữ liệu cũng như hệ sinh thái kỹ thuật số, nó sẽ cách mạng hóa mạnh mẽ sự hiểu biết của chúng ta về khách hàng, sở thích cũng như các phương pháp thao túng để kích hoạt khách hàng tốt nhất và thay đổi hành vi của họ thành kết quả mong muốn. AI sẽ cho phép mọi doanh nghiệp tận dụng sức mạnh để tạo ra các sản phẩm và dịch vụ thông minh hơn.
Ngoài ra, AI cũng sẽ được tăng cường gần như trong mọi quy trình kinh doanh của các ngành công nghiệp. Chẳng hạn như, nhiều nhà bán lẻ sẽ sử dụng AI để quản lý và tự động hóa các quy trình quản lý hàng tồn kho phức tạp.
AI cũng sẽ là động cơ đằng sau các sáng kiến giao hàng tự động mới nhất mà các nhà bán lẻ đang thử nghiệm và triển khai, đồng thời ngày càng nhiều nhân viên bán lẻ sẽ cần phải làm quen với cách thức làm việc cùng máy móc để thực hiện công việc của họ tốt hơn.
Dự báo cho thấy, AI sẽ tiếp tục có ảnh hưởng sâu rộng vào năm 2024, từ ô tô tự lái và chẩn đoán chăm sóc sức khỏe đến tiếp thị cá nhân hóa và hệ thống nhà thông minh. Học máy và học sâu sẽ thúc đẩy những tiến bộ trong xử lý ngôn ngữ tự nhiên, giúp AI có khả năng đàm thoại và trực quan hơn.
3. Công nghệ thực tế ảo và thực tế tăng cường
Thực tế ảo (Virtual Reality: VR) và thực tế tăng cường (Augmented Reality: AR) đang hợp nhất thế giới vật lý và kỹ thuật số. Trong khi VR cho phép trải nghiệm kỹ thuật số phong phú thì AR bổ sung các thành phần kỹ thuật số vào thế giới thực của chúng ta. Từ chơi game và giải trí đến giáo dục, văn phòng ảo và thăm khám bác sĩ ảo, những công nghệ này mang đến một cấp độ tương tác mới giữa con người với con người.
Công nghệ VR và AR sẽ xác định lại cách chúng ta tương tác với nội dung số. Vào năm 2024, dự kiến sẽ có nhiều trải nghiệm giáo dục phong phú hơn, hội thảo ảo được cải thiện và các ứng dụng AR được tích hợp vào cuộc sống hàng ngày, tăng cường khả năng điều hướng và truy cập thông tin.
4. Công nghệ bền vững
Công nghệ bền vững là một thuật ngữ chung mô tả tất cả những đổi mới sáng tạo có xem xét đến yếu tố tài nguyên thiên nhiên và thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội. Mục tiêu của các công nghệ này là giảm đáng kể rủi ro môi trường và sinh thái, đồng thời tạo ra một sản phẩm bền vững. Chúng có thể bao gồm ứng dụng của một loạt công nghệ số như AI, blockchain, điện toán đám mây, thực tế mở rộng (ER), tự động hóa quy trình bằng robot (RPA) và nhiều công nghệ khác.
Việc thúc đẩy sự bền vững sẽ dẫn đến những tiến bộ trong các nguồn năng lượng tái tạo, vật liệu thân thiện với môi trường và công nghệ tiết kiệm năng lượng hơn. Các doanh nghiệp sẽ ngày càng áp dụng các biện pháp bền vững và người tiêu dùng sẽ ưa chuộng các sản phẩm và dịch vụ thân thiện với môi trường.
Doanh nghiệp có thể tự động hóa càng nhiều quy trình kinh doanh càng tốt nhờ việc chuyển đổi số, dùng các rô-bốt ảo (hoặc rô-bốt thật) cho những công việc lặp đi lặp lại, hoặc dùng AI hỗ trợ cho phân tích dữ liệu, ra quyết định. Họ cũng phải nghĩ đến việc áp dụng các giải pháp ít tiêu tốn tài nguyên hơn như chiếu sáng bằng đèn LED tiết kiệm điện, hoặc dùng những vật liệu đáp ứng được nguyên tắc của kinh tế tuần hoàn.
Công nghệ bền vững luôn nổi bật trong tất cả các xu hướng công nghệ chiến lược. Trong một cuộc khảo sát gần đây của Công ty tư vấn và nghiên cứu thị trường Gartner (Mỹ), các giám đốc điều hành (CEO) đã cho biết những thay đổi về môi trường và xã hội hiện nằm trong ba ưu tiên hàng đầu của các nhà đầu tư sau lợi nhuận và doanh thu. Điều này có nghĩa là các CEO phải đầu tư nhiều hơn vào các giải pháp sáng tạo được thiết kế để giải quyết nhu cầu về môi trường, xã hội và quản trị để đáp ứng các mục tiêu bền vững.
5. Điện toán lượng tử
Điện toán lượng tử (Quantum computing) cũng là một trong những xu hướng công nghệ phổ biến nhất đang trở nên phổ biến trong những thời gian gần đây và nó sẽ có tác động đến hầu hết mọi khía cạnh của cuộc sống chúng ta.
Điện toán lượng tử là một lĩnh vực đa ngành bao gồm nhiều khía cạnh của khoa học máy tính, vật lý và toán học vận dụng cơ học lượng tử để giải quyết những vấn đề phức tạp nhanh hơn so với máy tính cổ điển. Máy tính lượng tử có thể giải quyết một số loại vấn đề nhanh hơn máy tính thông thường hàng triệu lần nhờ tận dụng các hiệu ứng cơ học lượng tử, chẳng hạn như trạng thái chồng chất và giao thoa lượng tử.
Điện toán lượng tử sẽ tiếp tục phát triển, có khả năng giải quyết các vấn đề mà máy tính cổ điển hiện không thể giải quyết được. Nó sẽ có các ứng dụng trong mật mã, khám phá thuốc và tối ưu hóa các hệ thống phức tạp, tác động đến các ngành công nghiệp trên diện rộng.
Điện toán lượng tử, sử dụng các hạt hạ nguyên tử để tạo ra các cách xử lý và lưu trữ thông tin mới, là một bước nhảy vọt về công nghệ được kỳ vọng sẽ mang đến cho chúng ta những chiếc máy tính có khả năng hoạt động nhanh hơn hàng nghìn tỷ lần so với các bộ xử lý truyền thống nhanh nhất hiện nay.
Yếu tố khác biệt đáng kể của xu hướng công nghệ này là máy tính lượng tử có khả năng xử lý nhanh hơn nhiều so với máy tính thông thường, đó là lý do tại sao các công ty lớn như Microsoft, Amazon và Google đang nỗ lực đổi mới và đầu tư rất nhiều nguồn lực vào lĩnh vực này. Trên thực tế, quy mô thị trường điện toán lượng tử toàn cầu ước đạt 10,13 tỷ USD trong năm 2022 và dự kiến sẽ vượt qua 125 tỷ USD vào năm 2030, với tốc độ CAGR dự kiến là 36,89% trong giai đoạn dự báo 2022 - 2030.
Mối nguy hiểm tiềm ẩn của điện toán lượng tử là nó có thể khiến các hoạt động mã hóa hiện tại trở nên vô dụng. Vì vậy, bất kỳ quốc gia nào phát triển điện toán lượng tử trên quy mô lớn đều có thể phá vỡ mã hóa của các quốc gia, doanh nghiệp, hệ thống bảo mật khác,… Đây là xu hướng cần theo dõi cẩn thận vào năm 2024 khi các quốc gia như Mỹ, Anh, Trung Quốc và Nga đang đổ tiền vào phát triển công nghệ điện toán lượng tử.
6. Internet vạn vật (IoT) đang phát triển mạnh mẽ
Hiểu một cách đơn giản Internet vạn vật (IoT: Internet of Things) là một mạng lưới các thiết bị và cảm biến được kết nối với nhau, tất cả đều giao tiếp, thu thập và trao đổi dữ liệu với nhau. Việc kết nối có thể thực hiện qua mạng Wi-Fi, mạng thông tin di động,… Các thiết bị có thể là điện thoại thông minh, máy pha cà phê, máy giặt, tai nghe và rất nhiều thiết bị khác.
IoT sẽ là mạng lưới kết nối khổng lồ để kết nối mọi thứ bao gồm cả con người và sẽ tồn tại các mối quan hệ giữa người và người, người và thiết bị, thiết bị và thiết bị. Một mạng lưới IoT có thể chứa đến 50 đến 100 nghìn tỷ đối tượng được kết nối và mạng lưới này có thể theo dõi sự di chuyển của từng đối tượng.
Tác động của IoT rất đa dạng trên các lĩnh vực như quản lý hạ tầng, y tế và tự động hóa, giao thông… Cụ thể, trong lĩnh vực y tế, thiết bị IoT được sử dụng để cho phép theo dõi sức khỏe từ xa và hệ thống thông báo khẩn cấp. Các thiết bị theo dõi sức khỏe có thể dao động từ huyết áp và nhịp tim với các thiết bị tiên tiến có khả năng giám sát cấy ghép đặc biệt, chẳng hạn như máy điều hòa nhịp tim hoặc máy trợ thính tiên tiến.
Số lượng thiết bị IoT trên toàn thế giới được dự báo sẽ tăng gần gấp 3 lần từ 9,7 tỷ trong năm 2020 lên hơn 29 tỷ thiết bị IoT vào năm 2030. Trường hợp sử dụng quan trọng nhất đối với các thiết bị IoT trong phân khúc người tiêu dùng là điện thoại thông minh, trong đó số lượng thiết bị IoT được dự báo sẽ tăng lên hơn 17 tỷ vào năm 2030. Các trường hợp sử dụng khác với hơn 1 tỷ thiết bị IoT vào năm 2030 là các phương tiện được kết nối (xe tự lái), cơ sở hạ tầng CNTT, theo dõi và giám sát tài sản và lưới điện thông minh.
Hệ sinh thái IoT sẽ phát triển theo cấp số nhân, với các thiết bị thông minh trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày. Bảo mật nâng cao, khả năng tương tác và các giao thức được tiêu chuẩn hóa sẽ tạo điều kiện liên lạc liền mạch giữa các thiết bị.
Quy mô thị trường công nghệ IoT toàn cầu đạt 300,3 tỷ USD trong năm 2021 và dự báo tăng lên 650,5 tỷ USD vào năm 2026, với tốc độ CAGR là 16,7% trong giai đoạn dự báo 2021 - 2026.
7. Công nghệ sinh học và công nghệ y tế
Công nghệ sinh học là một lĩnh vực công nghệ cao xây dựng trên cơ sở lý thuyết về sự sống với sự phối hợp giữa quy trình nghiên cứu cùng trang thiết bị kỹ thuật nhằm tạo nên các sản phẩm sinh học chất lượng cao. Các sản phẩm này sẽ đáp ứng được yêu cầu và lợi ích của con người trong nền kinh tế – xã hội và cung cấp sản phẩm thân thiện với môi trường, đồng thời giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường hiện nay.
Công nghệ sinh học hiện đại được ứng dụng để đem đến các sản phẩm điều trị mang tính đột phá và những công nghệ mới giải quyết được các vấn đề thường nhật. Bên cạnh đó, sản phẩm ứng dụng công nghệ sinh học giảm tác động đến môi trường, chống nạn đói, sử dụng ít năng lượng và sạch hơn. Đồng thời, lĩnh vực công nghệ này cũng giúp quy trình sản xuất công nghiệp trở nên an toàn và hiệu quả hơn rất nhiều.
Trong khi đó, công nghệ y tế (healthtech) hiện nay đã đạt được những bước tiến đáng kể trên toàn thế giới. Các quốc gia áp dụng các giải pháp công nghệ y tế khác nhau để giải quyết các thách thức về sức khỏe cộng đồng.
Nhiều cải tiến công nghệ y tế bắt đầu xuất hiện để hỗ trợ bệnh nhân bao gồm các tùy chọn cho y tế từ xa, đăng ký bảo hiểm y tế trực tuyến,… Thị trường công nghệ y tế trên toàn thế giới đặt mục tiêu đạt 13,12 tỷ USD vào năm 2023, với phân khúc lớn nhất là thiết bị y tế dự kiến đạt 10,89 tỷ USD.
Các lợi ích khác của công nghệ y tế bao gồm trợ giúp người cao tuổi, truy cập hiệu thuốc trực tuyến và các chương trình thể dục kỹ thuật số, theo dõi bệnh tật thông qua máy điều hòa nhịp tim, sử dụng đồng hồ thông minh để theo dõi dữ liệu sức khỏe.
Dự báo trong năm 2024, công nghệ sinh học sẽ cách mạng hóa việc chăm sóc sức khỏe với y học cá nhân hóa, chỉnh sửa gen tiên tiến, phát hiện và điều trị bệnh hiệu quả hơn. Còn công nghệ y tế sẽ cung cấp các giải pháp theo dõi bệnh nhân từ xa và chăm sóc sức khỏe từ xa, giúp việc chăm sóc sức khỏe trở nên dễ tiếp cận và hiệu quả hơn.
8. Điện toán biên
Điện toán biên là quá trình mang khả năng điện toán và lưu trữ thông tin đến gần hơn với các thiết bị tạo ra thông tin đó và người dùng sử dụng thông tin. Thông thường, các ứng dụng truyền dữ liệu từ thiết bị thông minh như cảm biến và điện thoại thông minh đến trung tâm dữ liệu để xử lý.
Tuy nhiên, độ phức tạp và quy mô chưa từng có của dữ liệu đã vượt xa khả năng của mạng. Bằng cách chuyển khả năng xử lý đến gần hơn với người dùng và thiết bị, hệ thống điện toán biên cải thiện đáng kể hiệu năng của ứng dụng, giảm yêu cầu về băng thông và tăng tốc độ cung cấp thông tin chuyên sâu theo thời gian thực.
Điện toán biên được dự báo sẽ trở thành xu hướng chủ đạo trong năm 2024, do công nghệ này sẽ giúp các doanh nghiệp thu thập và phân tích dữ liệu thô của họ hiệu quả hơn. Hơn bao giờ hết, các tổ chức cần truy cập tức thì vào dữ liệu của họ để đưa ra quyết định sáng suốt về hiệu quả hoạt động và các chức năng kinh doanh. Khi được sử dụng một cách phù hợp, điện toán biên có tiềm năng giúp các tổ chức cải thiện độ an toàn và hiệu năng, tự động hóa các quy trình và cải thiện trải nghiệm người dùng.
9. Công nghệ chuỗi khối sẽ được ứng dụng rộng rãi hơn
Công nghệ chuỗi khối (blockchain) là một tập hợp kỹ thuật số các giao dịch được theo dõi và ghi lại trong một mạng lưới phi tập trung. Các giao dịch sau khi được gửi lên trên mạng lưới blockchain sẽ được nhóm vào các khối và các giao dịch trong cùng một khối (block) được coi là đã xảy ra cùng thời điểm. Các giao dịch chưa được thực hiện trong một khối được coi là chưa được xác nhận.
Blockchain bao gồm các khối dữ liệu riêng lẻ, mỗi khối chứa một bản ghi thông tin, được liên kết với nhau theo thứ tự thời gian, tạo thành các chuỗi. Sự nhất quán theo trình tự thời gian làm cho các dữ liệu đã lưu trữ theo chuỗi không thể xóa hoặc sửa đổi nếu không có sự đồng thuận từ người dùng, giao dịch và nút toán tử. Những liên kết này không thể thay đổi, đó là điều tạo nên sự minh bạch và tin tưởng cho mạng lưới thông tin dựa trên công nghệ blockchain.
Công nghệ chuỗi khối được dự báo sẽ được ứng dụng rộng rãi trong năm 2024, được coi là một trong những công nghệ đột phá, có khả năng làm thay đổi cách thức cung ứng và mang lại sự minh bạch và tin cậy cho các ngành công nghiệp khác nhau đặc biệt là trong lĩnh vực tài chính.
Xu hướng ứng dụng của blockchain ngày càng thể hiện rõ trên toàn cầu, đặt ra yêu cầu đối với các quốc gia cần phải có các giải pháp chiến lược phù hợp để tận dụng cơ hội phát triển, đồng thời kiểm soát các rủi ro liên quan để đảm bảo an toàn hệ thống.
10. Đạo đức kỹ thuật số và quyền riêng tư
Không thể phủ nhận những lợi ích vô cùng to lớn mà những tiến bộ công nghệ mang lại. Nhưng đi kèm với đó là những thách thức không nhỏ buộc con người phải đối mặt. Những vấn đề liên quan đến đạo đức trong thời đại số và quyền riêng tư trở thành sự quan tâm của mọi người ở nhiều lĩnh vực và ngành nghề khác nhau.
Trong bối cảnh mối lo ngại ngày càng tăng về quyền riêng tư dữ liệu và đạo đức kỹ thuật số, năm 2024 sẽ chứng kiến sự gia tăng nhu cầu về các công nghệ ưu tiên kiểm soát người dùng và sử dụng dữ liệu có đạo đức. Người tiêu dùng và cơ quan quản lý sẽ thúc đẩy việc bảo vệ dữ liệu nghiêm ngặt hơn và thực hành AI có trách nhiệm.
Tóm lại, năm 2024 hứa hẹn sẽ là một năm có sự biến đổi công nghệ vượt bậc. 10 xu hướng công nghệ này sẽ đóng vai trò trung tâm trong việc định hình lại thế giới của chúng ta. Khi chúng ta đón nhận những tiến bộ này, điều quan trọng là phải ghi nhớ những tác động về mặt đạo đức, an ninh và tính bền vững đi kèm với chúng. Mặc dù công nghệ mang lại những cơ hội đáng kinh ngạc nhưng nó cũng mang đến những trách nhiệm và trách nhiệm của chúng ta là đảm bảo những đổi mới này cải thiện cuộc sống của chúng ta và thế giới theo hướng tích cực.